بررسی بحران آب استان خراسان

حجم آب تجدید شونده سالانه در سطح استان خراسان، حدود 9/11 میلیارد مترمکعب است که 9/3 میلیارد متر مکعب آن سطحی و 8 میلیارد متر مکعب آن زیرزمینی است؛ آب زیرزمینی استان عمدتاً در آبخانه دشت های استان یافت می شود و نسبت به منابع آب سطحی از اهمیت بیشتری برخوردار است. هر ساله حدود7/9 میلیارد مترمکعب آب زیرزمینی از این آبخانه ها استخراج، و به مصارف مختلف، عمدتاً کشاورزی می رسد. توسعه ای که به صورت اضافه برداشتها (برداشت بیشتر از تغذیه سالانه) توسط چاههای عمیق صورت می گیرد، سبب شده که آبخانه 57 دشت از 76 دشت استان، با کسری مخزن روبرو شود و استان با بحران شدید آب مواجه گردد. کسری مخزن آب زیرزمینی، به 7/1 میلیارد مترمکعب در سال می رسد. گزارشاتی که تاکنون، درباره بحران آب در استان خراسان انتشار یافته اند، عامل اصلی بحران آب را، خشکسالیها قلمداد نموده اند، در حالی که در این تحقیق معلوم شده است که عامل اصلی بحران آب، اضافه برداشتهای مستمری است که توسط چاههای عمیق، از آبخانه دشتها صورت می گیرد و نه خشکسالیها به تنهایی. اگرچه خشکسالیها نیز در این بحران نقش دارند. برای اثبات این ادعا، متوسط سالانه بارندگی (متحرک 5 سالانه) هر دشت، با هیدروگراف آبخانه همان دشت، به مقایسه و تحلیل گذاشته شده است.در این تحلیل معلوم شده است، که سطح آب زیرزمینی، حتی در سالهای تر که علی القاعده می بایست بالا می آمد، همچنان به افت خود ادامه داده است. پیامدهای جبران ناپذیر بحران آب عبارتنداز: بالا رفتن هزینه پمپاژ آب، شور شدن آب زیرزمینی، نشست زمین و ایجاد شکافها در سطح دشتها و مشکلات زیست محیطی.